احکام وضو با کمک دیگران(نیابتی)
احکام وضو با کمک دیگران(نیابتی)
کسی که می تواند بدون نایب تیمم کند، اما برای وضو گرفتن به نایب نیاز دارد، وظیفه اش وضو گرفتن با کمک نایب است. (1)
کسى که خودش نمى تواند وضو بگیرد، باید نایب بگیرد؛ یعنى از کسى بخواهد که به او در کارهاى وضو کمک کند. البته خودِ بیمار باید نیت وضو کند و در صورتى که بتواند، باید با دست خودش، عمل شستن و مسح را انجام دهد و اگر این مقدار هم ممکن نباشد، نایب دست او را گرفته و با آن شستشو یا مسح را انجام دهد.
اگر از این مقدار نیز ناتوان باشد، نایب با دست خود صورت و دو دست او را می شوید و برای مسح از دست او رطوبت گرفته و مسح کند و اگر این شخص کف دست نداشته باشد، براى مسح از ساعد او رطوبت بگیرد و اگر ساعد هم ندارد، از صورت او رطوبت گرفته و سر و پا را با آن مسح کند. (2) (آیات عظام امام ، بهجت و مکارم : در این صورت بنابر احتیاط واجب تیمم نیز بنماید.)
پرسش: چنانچه بیمار مرد برای وضو گرفتن نیاز به نایب دارد و نایب محرم وجود ندارد، آیا می توان از نایب نامحرم کمک گرفت؟
پاسخ: آیت الله خامنهای: اگر نایب هم جنس یا غیر هم جنس محرم وجود نداشته باشد نایب نامحرم می تواند بدون نگاه حرام و با به دست کردن دستکش(برای این که در مواقع شستن و مسح، لمس بدن بیمار صورت نگیرد) او را کمک کند و اگر جلوگیری از لمس حرام ممکن نیست وضو توسط نایب ساقط میشود و بیمار باید تیمم کند.
آیت الله مکارم:اگر بدون دست کشیدن یا با دستکش ممکن نباشد، به مقدار امکان عمل نماید و فقط آب بریزد.(3)
آیات عظام سیستانی و شبیری: به دست کردن دستکش صحیح نیست اگر می تواند فقط بر دست بیمار مرد آب بریزد این کار را انجام دهد و اگر این کار امکان پذیر نبود تیمم کند. (4)
نکته: در فرض پرسش بالا، اگر بیمار زن نامحرم باشد چون موجب نگاه یا لمس حرام میشود وضو از وی ساقط میشود و باید برای نماز تیمم نماید.
درصورت دسترس نبودن نایب تا آخر وقت نماز، اگر به هیچ وجه نمیتواند وضو بگیرد باید با تیمم نماز بخواند. اگر این کار هم ممکن نیست احتیاطا نماز را بدون وضو و تیمم بخواند و بعداً قضای آن را به جا آورد. (5)
------------------------------------------------------------------
(1)توضیح المسائل مراجع با استفاده از م 286 رساله مصورجانبازان ص 226.
(2)توضیح المسائل مراجع م286
(3) آیات عظام خامنه ای و مکارم رساله مصورجانبازان ص228
(4) استفتاء از دفاتر مراجع
(5)توضیح المسائل مراجع م 686 و رساله مصورجانبازان ص227.
سروش